De huidige energieprijs is zo'n ‘hot topic' dat het in schril contrast staat met de kou die momenteel rondwaart in vele huiskamers. Wie het huis goed geïsoleerd heeft, geïnvesteerd heeft in isolerende beglazing en beschikt over energie opwekkende middelen als zonnepanelen, kan de rekening nog enigszins drukken. Deze maatregelen zijn echter duur en niet voor iedereen weggelegd. Mensen met een laag of geen inkomen kunnen deze investeringen niet doen en zijn vaak ook nog afhankelijk van hun verhuurder. Dat levert scheve verhoudingen op: wie geld heeft, kan besparen, wie geen geld heeft gaat nog meer betalen. De gemeente Den Haag wil de overgang van fossiele naar duurzame energie op een rechtvaardige wijze laten plaatsvinden en is daarom op zoek naar oplossingen die het energieverbruik van de toekomst rechtvaardiger kunnen maken. SiR Intergov schreef in editie 5 de volgende challenge uit: 'Gezocht: oplossingen voor huurwoningen met huurders van lage inkomens om met zo min mogelijk investeringen hun energierekening duurzaam te verlagen'. Deze challenge werd gewonnen door The Code Crew met hun product Voorstroom. Jeroen Bolhuis legt uit wat de oplossing is die zij hebben aangedragen.
Ieder dak mag benut worden
"De situatie in Nederland is dat er nog steeds meer daken zijn zonder zonnepanelen, dan met. Daarnaast zijn er veel daken die met zonnepanelen meer energie opwekken dan nodig is om de eigen behoefte te dekken. Zou het niet mooi zijn als er collectief geprofiteerd kan worden van de opbrengst van zonnepanelen?", opent Jeroen Bolhuis het gesprek. "Om dat te kunnen doen zullen diverse partijen met elkaar verbonden moeten worden. Bedrijven moeten gestimuleerd worden om hun daken vol te leggen met zonnepanelen, bewoners van huizen waar veel zonnepanelen op liggen moeten hun overschot aan opgewekte energie kunnen gaan leveren aan huizen die geen zonnepanelen (kunnen) hebben en wooncorporaties zouden moeten kijken naar geschikte daken binnen hun bezit, zij beheren immers veel huizen, waar zonnepanelen op gelegd kunnen worden. De opbrengst komt dan de gemeenschap ten goede."
Voorstroom heeft ervaring met het softwarematig regelen van de complexe constructies die collectief gebruik van zonnepanelen nu eenmaal met zich meebrengt. "Wij bieden energiecollectieven een stuk automatisering aan die hun complexe administratie eenvoudig maakt. We lezen geautomatiseerd de opbrengst van de zonnepanelen van het collectief en verdelen dit onder de leden. Samen met INNAX, dé verduurzamer net een integrale visie op energie, milieu, techniek en veiligheid voor realisatie van duurzame woningen, gebouwen en gebieden), zorgen we ervoor dat mensen die zelf de voorinvestering in zonnepanelen niet kunnen doen, toch gebruik kunnen maken van de voordelen van zonnepanelen. Zo maken we zonne-energie voor iedereen bereikbaar. Op dit moment gebruiken duizenden huishoudens (die een woning huren die valt binnen de sociale woningbouw) onze software en hebben we al meer dan 4000 huishoudens aan collectieve zonnepanelen geholpen."
Interessant voor investeerders
Zonnepanelen worden elk jaar ongeveer 5% efficiënter dankzij de voortschrijdende technologie. Daarmee is de terugverdientijd op zonnepanelen flink omlaag gegaan. Jeroen Bolhuis: "Projectfinanciers en banken zien dit ook. (Woning)corporaties kunnen daarom gemakkelijker een interessante financiering krijgen voor het aanbrengen van zonnepanelen op hun daken. Investeerders en verstrekkers van leningen zien dit soort investeringen als duurzaam en interessant. Huurders die vervolgens mee willen doen in het collectief kunnen dan tegen een symbolisch bedrag van 10 cent per zonnepaneel instappen. Elk zonnepaneel wordt afbetaald vanuit de opbrengst, het grootste deel komt de huurder ten goede."
Energie hoeft niet boven je hoofd opgewekt te worden
Sociale woningbouwverenigingen hebben de vierkante meters beschikbaar om veel zonnepanelen te plaatsen. Daaruit kunnen de beste locaties geselecteerd worden. "De energie hoeft dus niet per se boven je hoofd opgewekt te worden. De woningcorporatie kan ervoor kiezen om op een select aantal daken energie over te produceren voor de rest van de daken waar geen zonnepanelen liggen. Onze automatisering regelt namelijk de distributie van het overschot op een inzichtelijke manier. Samen met INNAX kijken we nu in het kader van de gewonnen SiR Intergov challenge naar de sociale huurwoningen, bedrijfspanden, VVE’s en het gemeentelijk vastgoed in Den Haag. Elk dak komt in principe in aanmerking, zonnepaneelvelden hoeven niet van de energieleverancier of grote investeerders te zijn, maar komen in bezit van lokale inwoners. Naast de daken die in bezit zijn van de woningcorporaties, kijken we ook naar daken van derde partijen. Dat kunnen bedrijven zijn, maar ook scholen en overheidsgebouwen.”
Awareness creëren
De volgende stap in het project is om samen met de energiecoaches die in wijken actief zijn participanten te vinden. "Deze mensen spreken de taal van de bewoners van sociale huurwoningen, letterlijk en figuurlijk. Zij vormen de brug in de communicatie en kunnen uitleggen hoe het systeem werkt. Juist bij deze groep huurders is het arbeidsintensief om awareness te creëren. Zelf doen we dat door middel van een pilot in Scheveningen. De opbrengst van de zonnepanelen in de pilot zetten we om in tastbare dingen om mensen te laten zien dat zonnepanelen geld opleveren. Zo delen we via de voedselbank vouchers uit die ingewisseld kunnen worden bij de lokale horeca. We geven dus eerst iets om awareness te creëren, in de hoop dat participatie zal volgen. Als we gaan opschalen zullen we met meer (sociale) partners gaan samenwerken om de juiste mensen te bereiken."
De huidige status
Gevraagd naar de huidige status, antwoordt Jeroen Bolhuis: "De pilot in Scheveningen is succesvol, dat betekent dat we nu aan de volgende stap werken: operatie 'dak gezocht!'
We zoeken vrije daken voor de opgestarte collectieven. Daarvoor kijken we vooral naar bedrijven en woningcorporaties, die we kunnen helpen met verduurzamen door de installatie van zonnepanelen. Heb je er maar 800 nodig, maar ruimte voor 1000? Dan helpen wij je, als we dan die 200 extra zonnepanelen mogen inzetten voor het nut van het algemeen." Tot besluit zegt hij: "We zien in de toekomst ook de mogelijkheid voor de coöperaties om stroom te gebruiken voor bijvoorbeeld laadinfrastructuur. Daarmee kan de waarde van deze stroom optimaal worden benut door de coöperatie. Softwarematig kunnen we dit ondersteunen.”
Over Voorstroom
Voorstroom en INNAX werken samen aan de sociale energiecoöperaties met 10 mensen. De schaal die door de eerdere projecten bereikt kan worden is enorm, waardoor we met een klein team een grote impact kunnen maken. Voorstroom is gevestigd in Deventer, voor meer informatie kan contact opgenomen worden met Jeroen Bolhuis (jeroen@voorstroom.nl / 0643497954)